آواها هسته و بنیاد زبان آدمی را می سازند. کودکان از چند هفتگی توانایی شنیدن آواها و واکنش به آن را دارند. از چندماهگی آن ها توانایی رانش آواها را پیدا می کنند و تا زمانی که در شش سالگی زبان سخن در آن ها رو به پیشرفت و رشد دارد، در هر گام توانایی بیش تری در رانش و شناخت آواها به دست می آورند. بخش بسیار برجسته ای از آموزش زبان به کودکان آواورزی است. پدیده ای که تاکنون در زبان فارسی چندان روی آن کار نشده است.

در جامعه ی ایران، همیشه و همواره آموزش زبان برابر با آموزش سامانه ی الف بایی دیده شده است. پدران و مادران همواره هنگامی که می خواهند از آموزش زبان به کودکان خود سخن بگویند، بی آن که بدانند آموزش الف با بخش بالاتر و پیشرفته  تر آموزش زبان به کودکان خردسال است، سامانه ی الف بایی را نشانه می روند و از این یا آن کارشناس یا ناکارشناس درباره ی زمان بهنگام آموزش سامانه ی الف بایی به کودکان خود پرسش می کنند، بی آن که بدانند زبان چهار پایه دارد که پایه ی شنیدن و سخن گفتن بنیاد زبان آدمی را می سازد.اگر کودکان نتوانند درست بشنوند و درست سخن بگویند، هرگز نخواهند توانست درست بخوانند و درست بنویسند.

زمان آموزش زبان به کودکان از شش ماهگی به بالا است، که در بسته ای دیگر به نام (زبان من، زبان تو) که آموزش زبان اشاره برپایه ی فرهنگ فارسی به کودکان است، به این کار پرداخته شده  است. در کنار آن بسته، این بسته به آموزش زبان از دو سالگی به بالا می پردازد.

زبان در ویژه ترین بنیاد خود  آوا‌ است و  آوا‌ نیز آموزش دادنی است. هسته ی این آموزش در خانواده و سپس در آموزشگاه های پیش دبستانی انجام پذیر است. هزاران هزار پدر و مادر هستند که دوست دارند کودک شان آموزش درخور ببیند. اما از این که زمان آموزش زبان به کودکان چه هنگامی است، آگاهیدرستی ندارند. اگر دوره های آموزش زبان به کودکان را د رچند گام دسته بندی کنیم، هر کودکی باید این راه را با گام های زیر بپیماید:

دوره ی پیش آوایی

دوره ی آوایی

بخش نخست از دوره ی دیداری و نشانه شناسانه

بخش دوم از دوره ی دیداری و نشانه شناسانه یا دوره ی نوشتاری

برای هر کودکی با هرگونه نیاز و هر گونه توانایی یا ناتوانی راه همین است و بس. دوره ی پیش آوایی دوره ای آمیخته است که در آن کودکان با توانایی های میانگین می توانند سخن را بشنوند، اما نمی توانند آن را بر زبان برانند. این کودکان می توانند در دوره ی  پیش آوایی برخی از نیازهای پایه  ی خود را با زبان اشاره سازمان و انجام دهند.

هنگامی که کودک دستان اش را در برابر پدر و مادر و بزرگ ترها دراز می کند که مرا درآغوش بگیر، با زبانی به نام زبان اشاره با بزرگ ترها ارتباط می گیرد و نیازهای  اش را به آن ها می رساند.

این زبان که در دوره ی پیش آوایی برای کودکان با توانایی های میانگینکاربرد دارد، برای کودکان با نیازهای ویژه مانند کودکان ناشنوا و ناگویا کاربرد همیشگی دارد. پس از آن، دوره ی زبان آوایی فرا می رسد.

در این دوره کودکان می توانند آواهایی را بر زبان برانند که در فرایندی پیچیده و رشد یابنده از گام های ناسازواره به گام های سازواره و شناسایی پذیر می رسد.در دوره  ی پس از آن که دوره ی دیداری است، و به کنش خواندن در زبان می پردازد، کودکان واک های الف بایی را که سازه های شناسایی پذیر هستند، در چارچوب و پیکر نمادها و نشانه های دیداری می شناسند. در حقیقت آموزش الف با گام به گام پیش می رود و خود به دو کنش خواندن و نوشتن بخش می شود.

هم گام دیدن دوره ی آوایی با دوره ی دیداری و نشانه شناسانه  که به سبب کم بود افزارها و سازوبرگ ها در آموزش و پرورش ایران در یک دوره ی زمانی انجام می گیرد، خود از ناآگاهی ها یا چشم فروبستن بر زمان بهنگام آموزش زبان به کودکان سرچشمه می گیرد. کودکان پیش از پا گذاردن به دوره ی دیداری و نشانه شناسانه باید دوره ی آوایی را پشت سر بگذارند. در گذار از این راه، هم سو بودن با رشد مغزی کودک، بنیاد کار را می سازد. برای نمونه، آموزش زبان نوشتاری به رشد ماهیچه ای و کاربرد ریز حرکت ها Fine- motors در کودکان وابسته است. کودکان هنگامی می توانند مداد یا قلم را در دست بگیرند که ماهیچه ها و عصب های آن ها توانایی پایش ریز حرکت ها را داشته باشند.

بیشترینه ی کودکان پیش دبستانی در ایران که اکنون سرانه ای نزدیک به ۸ تا ۹ میلیون کودک را در برمی گیرد از آموزش پیش دبستانی که یکی از بنیادهای آن آموزش زبان آوایی و بخش نخست زبان دیداری و نشانه شناسانه است، بازداشته می شوند.

در چنین هنگامه ای چه باید کرد؟ آیا خانواده ها باید دست روی دست بگذارند و کودکان خود را از این گونه آموزش زبان دور نگه دارند یا افسوس بخورند؟

آموزشگاه های پیش دبستانی هم که خود فرآورنده مواد آموزشی درخور نیستند و نمی توان از آن ها چیزی را خواست که فراتر از گنجایش های شان است. پس

می توان و باید که از مرزهای نتوانستن و افسوس خوردن گذشت. باید کودکان را با کم ترین و ساده ترین اما پویاترین شیوه ها با بنیادهای آموزش پیش آوایی ، آوایی و گام های ساده به پیچیده ی دوره ی دیداری- نشانه شناسانه آشنا کرد.

بسته ای که پیش رو دارید، بخشی از این کار را انجام می دهد.