نشانهورزی با پوتیپان
در دنیای پیچیده امروز، آموزش زبان به کودکان تنها آموزش زبان گفتار نیست، آموزش زبان نشانهها بخش مهمی از فرایند آموزش زبانهای دیداری است.
- نشانه ورزی چیست؟شناخت نشانهها و شیوههای به کار گیری آنها در هنگام خواندن یا زندگی روزمره یا کاربردهای علمی نشانه ورزی است. نشانه ورزی بخشی از دانش زبان آموزی پایه است که تاکنون در جامعه ما روی آن کار نشده است. به گونه ایی گسسته گاهی نشانههای راهنمایی و رانندگی یا شناخت از دانش چاپ یا پرینت به کودکان پیش دبستانی یا دبستانی آموزش داده شده است. اما هیچ گاه با آنها کار روشمند انجام نشده است. و این البته با دانش چنین سامانهی آموزش و پرورشی و بهزیستی که مسئولیت آموزش در مهد کودکها و پیش دبستانیها را برعهده دارد، طبیعی است. آن چه که ما به عنوان دانش به کودکان خود منتقل میکنیم کهنه و نخ نما با رنگ و لعاب ایدئولوژیک است . در چنین فضایی و با چنین محتوایی برنامه آموزشی کودکان نمیتواند کارآمد باشد.
بخشی ضروری از روند سواد امروزی شناخت نشانهها، تصویرنماها ( آیکونها) شاخصها ( ایندکس ها) و نمادها است. این روند به نظامهای نشانه شناسی میپردازد و از جنبههای گوناگون آن را به زبان آموزان کودک یا بزرگسال آموزش میدهد.
ارتباط یا پیوند نشانهها و مناسبات معنادار میان آن بخشی دیگر از دانش نشانه شناسی است. هر نشانه ایی برای خود در سپهر نظام نشانه ایی قرار میگیرد که با آنها معنا مییابد. کودک زبان آموز ، باید شیوه ای شناخت یا تفسیر این نشانهها را بداند. این دانش به دست نمیآید مگر این که او آنها را در یک روند منطقی و با برنامه آموخته باشد.
به یاد داشته باشیم اکنون کودکان از سنین پیش دبستان با کامپیوتر، تبلت و موبایل آشنا میشوند. این افزارها و بسیاری افزارهای دیگر همه با دانش نشانه شناسی طراحی شدهاند. هنگامی که کودک برای نخستین بار روی صفحه کامپیوتر چشم میدوزد، بیش از این که نوشته ببیند نمادهای گرافیکی میبیند. اگرچه خود آن خط یا دبیره ایی را هم که میبیند ، گونه ایی نشانه نوشتاری است
بنابراین بخشی از زبان انسانی یا زبان ارتباطی نشانه ورزی است. بدون آموزش دانش نشانه ورزی ، یا ندیده گرفتن آن در نخستین گامهای آموزش به کودک، او دچار آشفتگی در شناخت و ارتباط با پدیدهها میشود.
- پوتی پان کیست؟همانند کارهای دیگر در حوزه آموزش خلاق کودک محور، نشانه ورزی از راه ادبیات یا با داستان آموزش داده میشود. در کتاب خواندن از این مجموعه کودکان با پوتی پان، روباه شاعر آشنا میشوند. او که به زبان روباهها شعر میگوید تصمیم میگیرد که زبان آدمها را نیز بیاموزد و بدین ترتیب راه شناخت نشانههایی که در جامعههای انسانی است، پیدا میکند.
- نشانه ورزی در کتاب کارورزیدر کتاب دیگر این مجموعه، یعنی کتاب کارورزی ، کودکان زبان آموز با پایه ایی ترین مفهوم نشانه آشنا میشوند. جای پای برهنه روی خاک، اثر انگشتان دست رنگی، یا مفهوم چاپ ، آغاز این روند است. در هرگام آنها چیزهایی تازه از مفهوم نشانهها میآموزند تا جایی که به آموزش خط یا دبیره میرسند. پدیده ایی که در سنت خوش نویسی بوده است، اما در آموزش و پرورش نو زدوده شده است. جهت خط، ویژگیهای خط یا دبیره ی فارسی همه آن چیزهایی است که زبان آموزان با آن آشنا میشوند